Τις εφαρμογές τις γενετικής μηχανικής στα φυτά πολλοί τις απορρίπτουν εύκολα, μιλώντας για ντομάτες "δολοφόνους" στο τραπέζι μας και άλλα παρεμφερή. Το ζήτημα όμως είναι πολύ σοβαρό και πρέπει να εξετάζεται με μια πιο κριτική ματιά. Επειδή τα αρνητικά που προκύπτουν από τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς τα έχουμε ακούσει όλοι πολλές φορές, και έχουν αναφερθεί και σε αυτό το ιστολόγιο, το άρθρο αυτό ασχολείται με μία πολύ θετική και αξιόλογη χρήση των ΓΤΟ.
Συγκεκριμένα, θα ασχοληθούμε με το λεγόμενο "χρυσό ρύζι" μία ποικιλία γενετικά τροποποιημένου ρυζιού (του είδους Oryza sativa). Το ρύζι αυτό έχει τροποποιηθεί γενετικά με την εισαγωγή δύο ξένων γονιδίων ώστε να παράγει στο ενδοσπέρμιό του (το τμήμα δηλαδή που καταναλώνουμε) την β-καροτίνη, μία πρόδρομη ουσία της προβιταμίνης Α. Το γονίδιο για τη σύνθεση της β-καροτίνης υπάρχει σε όλα τα κύτταρα του σιταριού, αλλά εκφράζεται μόνο σε μέρη όπου υλοποιείται φωτοσύνθεση, τα οποία είναι μη εδώδιμα.
Ποιο είναι το θετικό όμως αυτής της ποικιλίας ρυζιού; Το θετικό είναι ότι μπορεί να αποτελέσει μία επιπλέον πηγή βιταμίνης Α σε χώρες όπου παρατηρείται ανεπάρκεια στην βιταμίνη αυτή (Vitamin A Deficiency, VAD). Υπολογίζεται ότι στις αρχές του 21ου αιώνα 124 εκατομμύρια άνθρωποι από 118 χώρες της Αφρικής και της ΝΑ Ασίας προσβάλλονταν από VAD. Κάθε χρόνο το VAD είναι υπεύθυνο για 1-2 εκατομμύρια θανάτους, 500.000 μη αναστρέψιμες τυφλώσεις και πολλά εκατομμύρια ξηροφθαλμίας. Σε μεγάλο ρίσκο βρίσκονται τα μικρά παιδιά και οι έγκυες γυναίκες. Έτσι, μπορεί κανείς να φανταστεί τα πλεονεκτήματα από την καλλιέργεια αυτής της ποικιλίας ρυζιού, ειδικά σε χώρες όπου η κατανάλωση του είναι αυξημένη (π.χ. χώρες νοτιοανατολικής Ασίας).
Βέβαια, συνήθως οι ΓΤΟ είναι πατενταρισμένοι από μεγάλες πολυεθνικές, με αποτέλεσμα να εξυπηρετούνται διάφορα συμφέροντα σε βάρος των απλών αγροτών. Το "χρυσό ρύζι", λοιπόν, έχει κάνει το παραπάνω βήμα και σε αυτόν τον τομέα. Η ποικιλία αυτή έχει λάβει την ονομαζόμενη "Ανθρωπιστικής Χρήσης Άδεια" και δεν είναι κατά συνέπεια πατενταρισμένη, αν και τα δικαιώματα της ποικιλίας τα έχει η εταιρία Syngenta. Αν ο αγρότης που καλλιεργεί την ποικιλία αυτή δεν βγάζει πάνω από 10.000$ το χρόνο δεν χρειάζεται να δίνει κάποιο ποσό για την καλλιέργεια στην εταιρία, ενώ αν το κέρδος του είναι μεγαλύτερο τότε αναγκάζεται να πληρώσει παραπάνω ώστε να διαφοροποιηθεί η ανθρωπιστική από την εμπορική χρήση. Επίσης, ο αγρότης (με καλλιέργεια για ανθρωπιστικούς σκοπούς) είναι ελεύθερος να κρατήσει και να ξαναφυτέψει τον καρπό.
Όπως είναι φυσικό (και σωστό) υπάρχουν και οι αντιρρήσεις. Οι αντιρρήσεις αυτές κυρίως αφορούν το γεγονός ότι η ποσότητα βιταμίνης Α που μπορεί να προσληφθεί από τον άνθρωπο δεν είναι αρκετή ώστε να δικαιολογεί την καλλιέργεια των ΓΤΟ. Όσο όμως συνεχίζεται η έρευνα, νέες μορφές τις ποικιλίας προκύπτουν εργαστηριακά, οι οποίες έχουν μεγαλύτερη απόδοση σε β-καροτίνη. Επίσης, η Greenpeace, που αντιτίθεται τους ΓΤΟ έχει δηλώσει την ανησυχία ότι το "χρυσό ρύζι" είναι ο Δούρειος Ίππος που θα ανοίξει την πόρτα για την ευρύτερη χρήση των ΓΤΟ.
Τα προβλήματα που σχετίζονται με τους ΓΤΟ είναι αρκετά (βλέπε και εδώ και εδώ). Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση που κάτι καλό μπορεί να βγει από τέτοιου είδους εφαρμογές η απάντηση μας δεν πρέπει να είναι ένα ξερό όχι. Χρειάζεται κριτική σκέψη, γνώση και περισσότερη έρευνα ώστε να ξέρουμε τελικά και όχι να υποθέτουμε τα καλά και τα κακά των ΓΤΟ. Το "χρυσό ρύζι" ίσως μπορέσει να αποτελέσει το εφαλτήριο για μια πιο ψύχραιμη αντίδραση στο θέμα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.
Βιβλιογραφία: Golden Rice Project
Wikipedia
Παρόμοιο θέμα : http://biologion.blogspot.com/2009/03/blog-post_20.html
Συγκεκριμένα, θα ασχοληθούμε με το λεγόμενο "χρυσό ρύζι" μία ποικιλία γενετικά τροποποιημένου ρυζιού (του είδους Oryza sativa). Το ρύζι αυτό έχει τροποποιηθεί γενετικά με την εισαγωγή δύο ξένων γονιδίων ώστε να παράγει στο ενδοσπέρμιό του (το τμήμα δηλαδή που καταναλώνουμε) την β-καροτίνη, μία πρόδρομη ουσία της προβιταμίνης Α. Το γονίδιο για τη σύνθεση της β-καροτίνης υπάρχει σε όλα τα κύτταρα του σιταριού, αλλά εκφράζεται μόνο σε μέρη όπου υλοποιείται φωτοσύνθεση, τα οποία είναι μη εδώδιμα.
Ποιο είναι το θετικό όμως αυτής της ποικιλίας ρυζιού; Το θετικό είναι ότι μπορεί να αποτελέσει μία επιπλέον πηγή βιταμίνης Α σε χώρες όπου παρατηρείται ανεπάρκεια στην βιταμίνη αυτή (Vitamin A Deficiency, VAD). Υπολογίζεται ότι στις αρχές του 21ου αιώνα 124 εκατομμύρια άνθρωποι από 118 χώρες της Αφρικής και της ΝΑ Ασίας προσβάλλονταν από VAD. Κάθε χρόνο το VAD είναι υπεύθυνο για 1-2 εκατομμύρια θανάτους, 500.000 μη αναστρέψιμες τυφλώσεις και πολλά εκατομμύρια ξηροφθαλμίας. Σε μεγάλο ρίσκο βρίσκονται τα μικρά παιδιά και οι έγκυες γυναίκες. Έτσι, μπορεί κανείς να φανταστεί τα πλεονεκτήματα από την καλλιέργεια αυτής της ποικιλίας ρυζιού, ειδικά σε χώρες όπου η κατανάλωση του είναι αυξημένη (π.χ. χώρες νοτιοανατολικής Ασίας).
Βέβαια, συνήθως οι ΓΤΟ είναι πατενταρισμένοι από μεγάλες πολυεθνικές, με αποτέλεσμα να εξυπηρετούνται διάφορα συμφέροντα σε βάρος των απλών αγροτών. Το "χρυσό ρύζι", λοιπόν, έχει κάνει το παραπάνω βήμα και σε αυτόν τον τομέα. Η ποικιλία αυτή έχει λάβει την ονομαζόμενη "Ανθρωπιστικής Χρήσης Άδεια" και δεν είναι κατά συνέπεια πατενταρισμένη, αν και τα δικαιώματα της ποικιλίας τα έχει η εταιρία Syngenta. Αν ο αγρότης που καλλιεργεί την ποικιλία αυτή δεν βγάζει πάνω από 10.000$ το χρόνο δεν χρειάζεται να δίνει κάποιο ποσό για την καλλιέργεια στην εταιρία, ενώ αν το κέρδος του είναι μεγαλύτερο τότε αναγκάζεται να πληρώσει παραπάνω ώστε να διαφοροποιηθεί η ανθρωπιστική από την εμπορική χρήση. Επίσης, ο αγρότης (με καλλιέργεια για ανθρωπιστικούς σκοπούς) είναι ελεύθερος να κρατήσει και να ξαναφυτέψει τον καρπό.
Όπως είναι φυσικό (και σωστό) υπάρχουν και οι αντιρρήσεις. Οι αντιρρήσεις αυτές κυρίως αφορούν το γεγονός ότι η ποσότητα βιταμίνης Α που μπορεί να προσληφθεί από τον άνθρωπο δεν είναι αρκετή ώστε να δικαιολογεί την καλλιέργεια των ΓΤΟ. Όσο όμως συνεχίζεται η έρευνα, νέες μορφές τις ποικιλίας προκύπτουν εργαστηριακά, οι οποίες έχουν μεγαλύτερη απόδοση σε β-καροτίνη. Επίσης, η Greenpeace, που αντιτίθεται τους ΓΤΟ έχει δηλώσει την ανησυχία ότι το "χρυσό ρύζι" είναι ο Δούρειος Ίππος που θα ανοίξει την πόρτα για την ευρύτερη χρήση των ΓΤΟ.
Τα προβλήματα που σχετίζονται με τους ΓΤΟ είναι αρκετά (βλέπε και εδώ και εδώ). Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση που κάτι καλό μπορεί να βγει από τέτοιου είδους εφαρμογές η απάντηση μας δεν πρέπει να είναι ένα ξερό όχι. Χρειάζεται κριτική σκέψη, γνώση και περισσότερη έρευνα ώστε να ξέρουμε τελικά και όχι να υποθέτουμε τα καλά και τα κακά των ΓΤΟ. Το "χρυσό ρύζι" ίσως μπορέσει να αποτελέσει το εφαλτήριο για μια πιο ψύχραιμη αντίδραση στο θέμα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.
Βιβλιογραφία: Golden Rice Project
Wikipedia
Παρόμοιο θέμα : http://biologion.blogspot.com/2009/03/blog-post_20.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου